توسط : کاشی‌ها و سرامیک‌ها از جمله مصالح پرکاربرد در ساختمان‌سازی هستند که به دلیل زیبایی و دوام بالا، در کف و دیوارهای منازل و اماکن تجاری استفاده می‌شوند. با این حال، مشاهده ترک در کاشی‌ها می‌تواند نگران‌کننده باشد و از جذابیت و کارایی آن‌ها بکاهد. درک علل ترک‌خوردگی کاشی‌ها می‌تواند به پیشگیری و رفع این مشکل کمک کند.
دلایل ترک خوردن کاشی:
-
تغییرات دمایی و انبساط و انقباض:
تغییرات مداوم دما، به ویژه در سیستم‌های گرمایش از کف، می‌تواند باعث انبساط و انقباض مواد شده و در نتیجه ترک‌های افقی یا عمودی در کاشی‌ها ایجاد کند.
-
کیفیت پایین کاشی و سرامیک:
استفاده از کاشی‌ها و سرامیک‌های بی‌کیفیت که در فرآیند تولید از مواد نامرغوب ساخته شده‌اند، می‌تواند منجر به ترک‌خوردگی زودهنگام آن‌ها شود.
-
نصب نادرست و زیرسازی نامناسب:
عدم تراز بودن سطح زیرین، استفاده از چسب یا ملات نامناسب، و عدم رعایت فاصله مناسب بین کاشی‌ها می‌تواند به ترک‌خوردگی آن‌ها منجر شود.
-
رطوبت و نفوذ آب:
نفوذ رطوبت به لایه‌های زیرین کاشی، به ویژه در محیط‌های مرطوب مانند حمام و آشپزخانه، می‌تواند باعث تورم و انقباض مواد شده و ترک‌های موج‌دار یا خطی ایجاد کند.
-
ضربه و فشار مکانیکی:
وارد آمدن ضربات مستقیم یا فشارهای مکانیکی به کاشی‌ها می‌تواند منجر به ترک‌خوردگی یا شکستگی آن‌ها شود.
-
تغییرات ساختاری ساختمان:
نشست ساختمان یا عدم وجود شناژ مناسب می‌تواند باعث حرکت دیوارها و در نتیجه ترک‌خوردگی کاشی‌های متصل به آن‌ها شود.
-
استفاده از چسب یا ملات نامناسب:
استفاده از چسب‌ها یا ملات‌های بی‌کیفیت یا نامناسب می‌تواند به جدا شدن کاشی از سطح و ترک‌خوردگی آن منجر شود.
راهکارهای جلوگیری از ترک خوردن کاشی
برای جلوگیری از ترک خوردن کاشی، رعایت چندین اصل مهم در انتخاب، نصب و نگهداری آن ضروری است. اولین و اساسی‌ترین نکته، استفاده از کاشی‌های باکیفیت و مقاوم است. کاشی‌هایی که از مواد اولیه مرغوب ساخته شده‌اند، ساختار متراکم‌تری دارند و کمتر دچار ترک‌خوردگی می‌شوند. هنگام خرید کاشی، باید به میزان جذب آب آن توجه کرد. کاشی‌هایی که جذب آب کمتری دارند، در برابر رطوبت مقاوم‌ترند و احتمال ترک خوردن آن‌ها در برابر تغییرات دما کمتر است. علاوه بر این، ضخامت کاشی نیز در میزان مقاومت آن نقش مهمی دارد؛ کاشی‌های نازک و سبک، بیشتر مستعد شکستن هستند.
یکی دیگر از عوامل مهم در جلوگیری از ترک‌خوردگی کاشی، آماده‌سازی صحیح سطح زیرین است. سطحی که قرار است کاشی روی آن نصب شود، باید کاملاً صاف، تراز و بدون ترک باشد. در صورتی که زیرساخت ناصاف باشد، فشارهای نامتعادلی روی کاشی‌ها ایجاد می‌شود که در نهایت منجر به ترک‌خوردگی آن‌ها می‌گردد. همچنین، استفاده از ملات یا چسب مناسب اهمیت زیادی دارد. ملات‌های بی‌کیفیت یا ترکیباتی که چسبندگی کافی ندارند، به مرور زمان باعث شل شدن و جدا شدن کاشی از سطح شده و احتمال ترک‌خوردگی را افزایش می‌دهند. در محیط‌هایی که از سیستم گرمایش از کف استفاده می‌شود، باید از چسب‌های انعطاف‌پذیر استفاده کرد تا در برابر تغییرات دمایی مقاومت بهتری داشته باشند.
علاوه بر زیرسازی مناسب، رعایت فاصله استاندارد بین کاشی‌ها نیز اهمیت زیادی دارد. کاشی‌ها هنگام تغییرات دمایی دچار انبساط و انقباض می‌شوند، بنابراین اگر فضای کافی برای این تغییرات وجود نداشته باشد، کاشی‌ها به هم فشار آورده و در نتیجه ترک می‌خورند. برای ایجاد فاصله مناسب، از صلیب‌های مخصوص کاشی‌کاری استفاده می‌شود که به حفظ فاصله یکنواخت بین کاشی‌ها کمک می‌کنند. همچنین، برای بندکشی بهتر است از مواد انعطاف‌پذیر مانند سیلیکون یا پلی‌یورتان استفاده شود تا فشارهای ناشی از حرکت‌های سازه‌ای یا تغییرات دما را جذب کند.
عامل دیگری که می‌تواند به ترک‌خوردگی کاشی‌ها منجر شود، تغییرات شدید دمایی است. در مناطقی که دمای هوا به‌طور ناگهانی تغییر می‌کند، یا در کف‌هایی که دارای سیستم گرمایش از کف هستند، باید حتماً از درزهای انبساطی استفاده شود. درز انبساطی به کاشی‌ها امکان حرکت می‌دهد و مانع از شکستن آن‌ها در اثر انقباض و انبساط می‌شود. برای کف‌های بزرگ، ایجاد یک درز انبساط در هر سه تا پنج متر ضروری است.
از دیگر دلایل مهم ترک‌خوردگی کاشی، وارد آمدن ضربه و فشار بیش از حد است. کاشی‌ها، هرچند که سخت و مقاوم هستند، اما در برابر ضربات ناگهانی مانند افتادن اجسام سنگین یا کشیدن وسایل بزرگ، ممکن است دچار شکستگی شوند. در فضاهای پرتردد، بهتر است از پادری‌های ضخیم یا پوشش‌های نرم استفاده شود تا میزان ضربه به سطح کاشی کاهش یابد.
یکی از عواملی که معمولاً کمتر به آن توجه می‌شود، تأثیر نشست ساختمان بر ترک‌خوردگی کاشی‌ها است. اگر یک ساختمان دچار نشست شود، دیوارها و کف‌ها دچار جابجایی‌های جزئی اما مداوم می‌شوند که این جابجایی‌ها می‌توانند باعث ترک برداشتن کاشی‌ها شوند. در ساختمان‌هایی که احتمال نشست وجود دارد، باید از ملات‌های تقویت‌شده با الیاف برای نصب کاشی استفاده شود تا انعطاف‌پذیری بیشتری در برابر تغییرات سازه‌ای داشته باشند. همچنین، اگر در دیوار یا کف ترک‌های ریزی مشاهده شود، قبل از کاشی‌کاری باید آن‌ها را ترمیم کرد.
رطوبت نیز یکی از عوامل مهمی است که می‌تواند باعث ترک‌خوردگی کاشی‌ها شود. در محیط‌هایی مانند حمام، آشپزخانه و بالکن که در معرض رطوبت قرار دارند، استفاده از عایق‌های ضد آب در زیر کاشی‌ها ضروری است. اگر آب به زیر کاشی نفوذ کند، به مرور زمان باعث تورم و تغییر شکل سطح زیرین شده و در نهایت کاشی‌ها دچار ترک می‌شوند. استفاده از ملات‌های ضد آب و بندکشی مناسب می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
در نهایت، نگهداری مناسب کاشی‌ها نیز در جلوگیری از ترک‌خوردگی نقش مهمی دارد. استفاده از مواد شوینده اسیدی یا ابزارهای زبر برای تمیز کردن کاشی‌ها ممکن است به لایه بیرونی آن‌ها آسیب برساند و مقاومتشان را کاهش دهد. همچنین، در صورت مشاهده هرگونه ترک ریز، باید سریعاً برای ترمیم آن اقدام کرد تا از گسترش ترک جلوگیری شود.
با رعایت این نکات، می‌توان از ترک‌خوردگی کاشی‌ها جلوگیری کرده و دوام و زیبایی آن‌ها را برای مدت طولانی حفظ کرد.
جمع‌بندی:
ترک‌خوردگی کاشی‌ها می‌تواند ناشی از عوامل متعددی مانند تغییرات دمایی، کیفیت پایین مصالح، نصب نادرست، رطوبت، ضربه و تغییرات ساختاری ساختمان باشد. با انتخاب کاشی‌های با کیفیت، نصب صحیح و رعایت نکات فنی، می‌توان از بروز ترک در کاشی‌ها جلوگیری کرده و دوام و زیبایی آن‌ها را حفظ کرد.
